Cukrzyca – co warto wiedzieć

Cukrzyca jest chorobą wynikającą z zaburzeń przemiany węglowodanowej w organizmie, gdzie komórki trzustki wytwarzają zbyt małe ilości hormonu zwanego insuliną, bądź wcale jej nie wytwarzają, a także kiedy komórki organizmu wykazują oporność na jego działanie.

Rola insuliny

Insulina jest wydzielana pod wpływem zwiększonego poziomu cukru we krwi. Niektóre aminokwasy, takie jak lizyna, leucyna i arginina, także wolne kwasy tłuszczowe mogą zwiększać jej wydzielanie. Natomiast adrenalina i noradrenalina hamują wydzielanie insuliny.

Insulina ma za zadanie „dostarczyć” glukozę do wnętrza komórki, co w procesie glikolizy przekształcane jest w energię. Dzięki takiemu transportowi poziom glukozy we krwi znajduje się na właściwym poziomie.

Hormon ten odpowiedzialny jest również za transport aminokwasów do mięśni szkieletowych, a także stymuluje przenikanie jonów potasu do środka komórki.

Przeczytaj również: insulina-to-warto-wiedziec

Rodzaje cukrzycy

Wyróżniamy kilka rodzajów cukrzycy. Ich podział zależy od czynników, które ją wywołują.

Cukrzyca typu 1

Inaczej cukrzyca insulinozależna. W przypadku tego rodzaju cukrzycy mamy do czynienia z czynnikiem genetycznym, szczególnie jeśli mowa o podatności na tę chorobę. Jest to choroba autoimmunologiczna, gdyż w jej przypadku dochodzi do autoagresji i niszczenia własnych komórek beta wysp trzustkowych (wyspy Lagerhansa). To one są odpowiedzialne za produkcję insuliny. Na ten rodzaj cukrzycy najczęściej zapadaja dzieci i osoby młode. Pierwsza manifestacja może wystąpić ok 10 roku życia.

Cukrzyca typu 2

Inaczej cukrzyca insulinoniezależna. Przyczyną tego rodzaju cukrzycy jest zły sposób odżywiania się. Jedzenie żywności wysoko przetworzonej, tłuszczów nasyconych, białej oczyszczonej mąki, cukru, generalnie pokarmów ubogich w błonnik sprawia, iż cały czas występuje w organizmie dodatni bilans energetyczny. W związku z tym komórki beta trzustki zaczynają produkować duże ilości insuliny, aby zbić wysoki poziom glukozy we krwi. Wiele lat takiego funkcjonowania sprawia, iż komórki zaczynają coraz gorzej funkcjonować, co prowadzi do zmniejszonej produkcji insuliny.

Insulinooporność

Oznacza zmniejszenie wrażliwości komórek organizmu na działanie insuliny. Jest to stan przed rozwinięciem się takich chorób jak cukrzyca ciążowa, cukrzyca typu 2, czy stan przedrzucawkowy w ciąży.

Cukrzyca ciążowa

Jest to rodzaj cukrzycy, który rozwija się w ciąży i do 6 tygodni po porodzie od razu zanika. Przyczyną tej cukrzycy może być fakt, że kobieta chorowała na cukrzycę jeszcze przed zajściem w ciążę, bądź działanie hormonów sprawia, iż część kobiet na nią zapada.

Niedobór insuliny – skutki dla organizmu

Zmniejszona produkcja insuliny powoduje zwiększony poziom glukozy we krwi, co oznacza problem z jej transportem do wnętrza komórki, aby mogły prawidłowo zachodzić procesy metaboliczne. Brak glukozy w komórkach oznacza, iż wątroba zaczyna uwalniać swoje zapasy powodując jeszcze większe stężenie glukozy we krwi. Kolejnym etapem jest produkcja glukozy z białek oraz tłuszczów. Powstają tzw. ciała ketonowe, przez które może dojść do zakwaszenia krwi (PH krwi to 7,35-7,45). Taki proces może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej, a następnie do śmierci.

Inne schorzenia powiązane z zaburzeniami przemiany węglowodanowej to :

1. Miażdżyca i choroby serca w związku z nadmiernym wydzielaniem lipoprotein
2. Zaburzenia metaboliczne powodujące otyłość
3. Retinopatia
4. Problemy ze stawami
5. Problemy z miesiączkowaniem, a także wcześniejsza menopauza
6. Choroby nerek
7. Zaburzenia w układzie nerwowym

Poziomy glukozy we krwi

Grupy osób	Glukoza na czczo	2 godziny po posiłku	Między godziną 2 a 4 od posiłku
Osoby dorosłe, gdzie nie występuje ryzyko niedocukrzeń i obniżenia jakości życia	80–110 mg/dl	poniżej 140 mg/dl
Dzieci i młodzież	70-110 mg/dl	70-140 mg/dl
Osoby po 70 r.ż., osoby chorujące na cukrzycę ponad 20 lat, oraz osoby po przebytym ataku serca lub udarze mózgu	80-140 mg/dl	Poniżej 180 mg/dl
Ciężarne i planujące ciąże	70–90 mg/dl	1 godzina po rozpoczęciu posiłku: poniżej 120 mg/dl	Powyżej 60 mg/dl
Wszyscy inni	70-130 mg/dl	Poniżej 160 mg/dl

Dane cukrzycapolska.pl

Leczenie cukrzycy

Sposób leczenia zależy od rodzaju cukrzycy. Możemy wyróżnić następujące formy:

1. Prawidłowa dieta opóźniająca wchłanianie cukru do krwi ( ważne tutaj jest sprawdzanie indeksu bądź ładunku glikemicznego poszczególnych produktów).
2. Zmiana trybu życia na bardziej aktywny. Nie wszystkie aktywności są polecane przez lekarzy. Przykładowo osobom z cukrzycą nie zaleca się pływania, gdyż mogą zasłabnąć w wodzie, co może z kolei doprowadzić do utonięcia.
3. Leki
4. Zastrzyki z insuliną
5. Kontrola poziomu glukozy we krwi

 

Ilustracja:

pixabay.com