Awitaminoza- co oznacza?

3 min aby przeczytać artykuł

Awitaminoza to stan, w którym dochodzi do długotrwałego braku danej witaminy w diecie, a przez to do jej braku w całym organizmie. Awitaminoza może też być efektem zespołów złego wchłaniania niezależnie od samego jadłospisu. Warto wspomnieć o tym, że większość witamin nie jest syntetyzowana w organizmie człowieka (a jeśli nawet to w bardzo niewielkich ilościach) i należy je regularnie dostarczać wraz ze zdrową, urozmaiconą dietą.

Przyczyny awitaminoz

Najczęstszą przyczyną awitaminozy jest wysoko przetworzona, uboga w składniki odżywcze dieta. Spożywając wyłącznie oczyszczone zboża, niewielką ilość warzyw i owoców bardzo łatwo o niedobory pokarmowe – nie tylko witaminowe, ale także mineralne.

Sytuacją szczególną jest konieczność stosowania specjalistycznej diety np. diety łatwostrawnej, gdzie większość surowców musi być w dużej mierze oczyszczona z błonnika pokarmowego, a także poddana obróbce termicznej. Efektem tego mogą pojawić się braki np. witaminy C. Rozwiązaniem tego problemu jest wykorzystanie np. natki pietruszki jako dodatek do wielu dań w ciągu dnia.

Inną przyczyną awitaminoz są zaburzenia wchłaniania. Mogę one się pojawić w wyniku np. ukrytej celiakii, gdzie spłaszczeniu ulegają powierzchnie wchłaniające w jelicie cienkim, a w rezultacie – niedobory pokarmowe. Zaburzenia wchłaniania to także bardzo częsty problem po resekcjach żołądka, jelita, a także podczas radioterapii jamy brzusznej. 

Przewlekłe biegunki to kolejny powód, który może sprzyjać awitaminozom. 

Dość specyficzną awitaminozą jest niedobór witaminy D. Witamina ta tylko w niewielkim stopniu pozyskiwana jest z żywności. Zdecydowaną większość uzyskujemy z naturalnej biosyntezy w skórze. Niestety dzieje się to jedynie w miesiącach od maja do początków września i to tylko w słoneczne dni, jeśli poddamy się działaniom promieni UV. Dlatego też coraz więcej się mówi o braku tejże witaminy i zaleca się regularną suplementację – szczególnie u osób, które nawet w słoneczne, letnie dni nie korzystają z krótkich kąpieli słonecznych.

Skutki awitaminoz

Niedobory witamin są różne w zależności od tego jakiego składnika brakuje w organizmie. Najbardziej znaną awitaminozą jest brak witaminy A, która skutkuje osłabieniem (a nawet utratą) wzroku w godzinach zmierzchu. 

Długotrwały brak witaminy C wywołuje szkorbut (dość popularny na statkach, gdzie dieta była pozbawiona świeżych warzyw i owoców), brak tiaminy wywołuje chorobę beri-beri, niedobór kwasu foliowego – szczególnie niebezpieczny dla przyszłych mam, których dzieci mogą się urodzić z wadą cewy nerwowej itd. 

Poprzez dobry dostęp do żywności, większej świadomości konsumentów coraz rzadziej obserwuje się awitaminozy. Nie oznacza to jednak, że nie diagnozujemy niedoborów pokarmowych, które jak najszybciej trzeba wyrównywać, aby zachować zdrowie na długie lata. Również w tym zakresie zdecydowanie korzystniejsza jest profilaktyka. Urozmaicona dieta zgodna z zasadami piramidy żywienia to podstawa do tego, aby dostarczać w naturalny sposób wszystkie te składniki, których potrzebujemy każdego dnia. Nie zapominajmy także o suplementacji – szczególnie w przypadku witaminy D.

Zdjęcie: Iwona