Witamina A – to warto wiedzieć

Witamina A to jedna z nielicznych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Do grup związków określanych mianem witaminy A wchodzi kilka substancji, w tym retinol. Co ciekawe witamina A to witamina, która została odkryta stosunkowo wcześniej, gdyż jej niedobory prowadzą do tzw. kurzej ślepoty (pogarszanie się wzrostu o zmroku).

Funkcje witaminy A w organizmie

Witamina A, a także jej prowitamina beta-karoten pełnią w organizmie bardzo ważne funkcje. Są to m.in.:

• wpływ na prawidłowe przetwarzanie impulsów w nerwach wzrokowych,
• regulacja procesów wzrastania komórek, co jest szczególnie ważne w przypadku dzieci i młodzieży,
• wpływ na prawidłową budowę nabłonka, a także komórek skóry podstawowej oraz błon śluzowych, co ma wpływ w procesach ochronnych przed zakażeniami przewodu pokarmowego, moczowego, oddechowego, a także dróg rodnych oraz w dużej mierzej samej skóry,
• wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego,
• regulacja gospodarki hormonalnej m.in. produkcji progesteronu u mężczyzn,
• beta-karoten jest silnym przeciwutleniaczem, a więc chroni komórki ciała przed nadmiernym procesem utleniania, co jest szczególnie ważne w kontekście opóźniania procesów starzenia, a także procesów nowotworzenia.

Przeczytaj także: niedobory-witaminy-a-oraz-zelaza-nowy-test-dajacy-wynik-w-15-minut/

Nadmiar i niedobory

Zarówno nadmiar witaminy A, jak i jej niedobory są dla organizmu bardzo szkodliwe. Niedobór witaminy A wiąże się z pogorszeniem adaptacji oka do ciemności, zwiększonym rogowaceniem komórek skóry i błon śluzowych (w tym spojówek), a także ze zwiększoną podatnością na infekcje (szczególnie górnych dróg oddechowych) oraz z zahamowaniem wzrostu.

Z kolei hiperwitaminoza, a więc zbyt duża podaż witaminy A może objawiać się m.in. zwiększoną pobudliwością, bólami głowy, zmianami w obrębie skóry (w tym nadmierne łysienie), a także powiększeniem się wątroby i osłabieniem układu szkieletowego. Warto pamiętać o tym, że witamina A odkłada się w wątrobie i nie jest na bieżąco wydalana z organizmu.

Co ważne – nadmiar witaminy A może być toksyczny dla kobiet ciężarnych i może wywoływać wady wrodzone noworodków. Należy więc zachować umiar w spożywaniu witaminy A – szczególnie jeśli dieta jest suplementowana sztucznie lub mamy do czynienia z dużym spożyciem produktów wzbogaconych w retinole.

Normy witaminy A

Mówiąc o normach należy wiedzieć o tym, że bierze się pod uwagę cały szereg związków wchodzący w skład witaminy A. Są tzw. równoważniki retinolu wyrażone w mikrogramach. Zalecane spożycie (RDA) dobowe różni się nieco w zależności od wieku, a także płci:

• dzieci w wieku 1-3: 400
• dzieci 4-6: 450
• dzieci 7-9: 500
• dziewczęta i chłopcy 10-12: 600
• chłopcy od 13 roku życia i mężczyźni: 900
• dziewczęta od 13 roku życia i kobiety: 700
• kobiety w ciąży: 750
• kobiety w czasie laktacji: 1300

Źródła witaminy A i beta-karotenu

Witamina A występuje w tranie (tłuszczu rybim), a także tłustych rybach, wątrobie, pełnotłustym mleku, maśle, śmietanie, serach, żółtkach jaj oraz w produktach sztucznie wzbogaconych np. w margarynie, niektórych mlekach roślinnych itd.

Z kolei prowitamina witaminy A (forma roślinna) występuje w pomarańczowych warzywach i owocach np. w marchwi, dyni, morelach, brzoskwiniach, ale także w produktach o zabarwieniu zielonym np. w zielonym groszku, fasolce szparagowej czy nawet w koperku.

Spożywając produkty pełnowartościowe, naturalne ułożone w urozmaiconą dietę bardzo trudno jest o zarówno nadmiar, jak i niedobory witaminy A. Jak zawsze w dietetyce – warto zatem sięgać po różnorodną żywność, aby dostarczać do organizmu wszystko, co niezbędne w rozsądnych ilościach.

ilustracja:

pixabay.com