Dlaczego błonnik jest tak ważny w codziennej diecie?

Na łamach American Journal of Physiology—Gastrointestinal and Liver Physiology zostały opublikowane badania dotyczące pozytywnych zmian, jakie zachodzą w organizmie po spożyciu błonnika rozpuszczalnego w wodzie.

Co to jest błonnik i jego rola

Błonnik pokarmowy jest jadalną częścią roślin, na którą nie działają enzymy trawienne przewodu pokarmowego.

Błonnik ze względu na rozpuszczalność w wodzie możemy podzielić na:

• Nierozpuszczalny- celuloza, ligniny, większość hemiceluloz
• Rozpuszczalny- pektyny, część hemiceluloz, alginiany, agar, karageny, gumy, śluzy

Przykładowo błonnik występuje:

• Celuloza- brokuł, jarmuż, brukselka, groch
• Hemiceluloza- buraki, brukselka, chleb razowy
• Pektyny- najwięcej jest w niedojrzałych owocach, takich jak jagody, maliny, porzeczki
• Lignina- buraki, brokuły, fasolka szparagowa

Błonnik pełni ważną rolę w naszym organizmie:

• Ułatwia przesuwanie stolca w jelicie poprzez zwiększenie objętości (drażnienie mechaniczne i chemiczne)
• Stymulowanie produkcji kwasów żółciowych- lignina ma zdolność wiązania kwasów żółciowych i cholesterolu, dzięki czemu zwiększa się ich wydalanie wraz z kałem
• Zapobiega zaparciom, a co za tym idzie ogranicza stany zapalne jelita oraz jego uchyłkowość, a także chroni przed hemoroidami
• Błonnik jest pożywką dla bakterii bytujących w przewodzie pokarmowym

WHO zaleca spożywanie błonnika w wielkościach od 27g do 40g dziennie (dla zdrowego człowieka).

Zastosowanie błonnika rozpuszczalnego- badania

Naukowcy po sprawdzeniu różnych wariantów żywienia zauważyli, iż myszy które nie jadły błonnika rozpuszczalnego były bardziej otyłe, ich jelita były krótsze i miały cieńsze ściany w porównaniu z tymi, karmionymi dietą z błonnikiem rozpuszczalnym (inulina).

Pocieszającym było to, że po zastosowaniu diety z inuliną, po dwóch dniach następowały zmiany w budowie jelit. Takich zmian nie zauważono u myszy, którym podano celulozę, czyli błonnik nierozpuszczalny.

Mikroflora jelitowa

Mikroorganizmy żyją w cały naszym ciele, również na skórze. Są naszym nieodłącznym towarzyszem. Te w jelitach biorą udział w trawieniu pokarmu, syntetyzowaniu witamin, jak również w walce z patogenami. „Zła” flora bakteryjna często bywa utożsamiana z takimi chorobami jak otyłość, zapalenie jelita grubego czy cukrzyca typu drugiego.

Naukowcy z Georgia University przeprowadzając badania na myszach stwierdzili, iż przyczyną otyłości jak również chorób z nią związanych, jest nie tylko zła dieta (wysoko cukrowa, wysoko tłuszczowa), ale również zmieniona flora bakteryjna w jelitach.

Skład flory bakteryjnej ustala się do około drugiego roku życia. Po tym czasie jest w miarę stabilna. Oczywiście zażywanie różnego rodzaju leków, w szczególności antybiotyków, zaburza jej skład. Ilość pożytecznych bakterii zmniejsza się również w późniejszym wieku, co jest związane ze zmniejszoną kwasowością w żołądku (ograniczona produkcja kwasu solnego). Wtedy łatwiej o przedostanie się niekorzystnych bakterii do dalszej części przewodu pokarmowego.

Rola mikroorganizmów w przeprowadzonym badaniu

Okazało się, iż to flora bakteryjna jelit jest odpowiedzialna za polepszającą się strukturę jelit, a dokładnie zmiany jakie w niej zaszły po dostarczeniu rozpuszczalnego błonnika. Zaczęła ona produkować krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe mające działanie przeciwzapalne, jak również będące paliwem dla komórek jelita.

Dodatkowo zaaplikowano inulinę myszom, które nie posiadały flory bakteryjnej i nie zaobserwowano zmian w budowie jelita, co pokazuje, jak ważna jest właściwa flora bakteryjna.

Jeszcze jednym etapem było sprawdzenie, czy zaaplikowanie nie inuliny, ale krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych da ten sam efekt. Okazało się, że zmiany były, ale nie tak znaczące jak w przypadku błonnika rozpuszczalnego.

Wniosek

Badaniem tym naukowcy potwierdzili, że dieta bogata w błonnik rozpuszczalny ma duże znaczenie dla zdrowia jelit, a co za tym idzie, dla zdrowia całego organizmu. Możliwe, iż w przyszłości, aby złagodzić negatywne skutki przetworzonego jedzenia, będzie do niego dodawana inulina, bądź inny rozpuszczalny błonnik pokarmowy.

 

Źródło:

Jan Gawęcki „ Żywienie człowieka, podstawy nauki o żywieniu”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2012

www.the-aps.org

Ilustracja:

pixabay.com