7 najważniejszych funkcji manganu

Mangan zaliczany jest do pierwiastków śladowych czyli takich, które w organizmie człowieka występują w bardzo niewielkich ilościach. Organizm dorosłego człowieka zawiera ok. 10 – 20 mg manganu, który gromadzi się głównie w wątrobie, trzustce, nerkach, mózgu i kościach, jak również w płynach ustrojowych. Warto wiedzieć, że bez tego śladowego pierwiastka, ciało człowieka nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować.

Funkcja manganu w organizmie

Mangan wchodzi w skład wielu enzymów w organizmie człowieka. Jest głównym składnikiem i aktywatorem enzymów uczestniczących w ochronie przeciwutleniającej organizmu (m.in. w układzie krążenia).

Odpowiada za biosyntezę cholesterolu, tworzenie mocznika, jest elementem strukturalnym kości i skóry. Jest również konieczny do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu.

Ponadto mangan pełni ważną rolę w pracy tarczycy i układu rozrodczego. U kobiet odpowiada za syntezę estrogenu, natomiast u mężczyzn wpływa na ruchliwość plemników.

Źródła manganu w żywności

Zbilansowana dieta pokrywa zapotrzebowanie na mangan. Dobrymi jego źródłami są: herbata (zwłaszcza zielona), orzechy, produkty zbożowe pełnoziarniste, rośliny strączkowe, owoce, warzywa bulwiaste oraz liściaste, w mniejszym stopniu mięso.

Normy manganu

Zalecane spożycie manganu dla mężczyzn wynosi 2,3 mg/dobę, natomiast dla kobiet – 1,8mg/d. W ciąży zapotrzebowanie na mangan u kobiet wzrasta do 2,0 mg/d, a podczas karmienia do 2,6 mg/d.  Poziom maksymalny spożycia ustalono na 11 mg/d. Według różnych badań dobowe spożycie manganu może wahać się w zakresie od 0,7 do 10,9 mg/d, przy czym dieta wegetariańska może dostarczać większych ilości manganu.

Niedobór manganu

Niedobory manganu u ludzi stwierdza się bardzo rzadko ze względu na powszechność tego pierwiastka w diecie oraz mechanizm zabezpieczający organizmu. W przypadku niewystarczającej podaży manganu z pożywieniem, organizm nie dopuszcza do utraty tego metalu wraz z kałem.

Hipomanganemia objawia się nieprawidłową mineralizacją kości (osteoporozą), zaburzeniem w krzepnięciu krwi, pogorszeniem słuchu i szmerami w uszach, zmianą zabarwienia i wypadaniem włosów, zmniejszeniem płodności, ubytkiem masy ciała, plamicą paznokci, zaburzeniami neurologicznymi (schizofrenia), opóźnieniem wzrostu – u dzieci.

Nadmiar manganu

Mówiąc o nadmiernej podaży manganu należy rozróżnić drogi jego przyswajania. Inaczej bowiem wchłania się mangan drogą przewodu pokarmowego od lotnych form manganu.

Bezpieczniejszą drogą przyswajania manganu jest przewód pokarmowy. Po podaniu doustnym mangan wchłonięty z przewodu pokarmowego dociera wraz z krwią żyłą wrotną do wątroby, w której część dawki jest zatrzymywana, a następnie wydalana z żółcią i tym samym eliminowana z dalszych przemian metabolicznych. Zatem w tym przypadku dużo trudniej jest przekroczyć dobową dawkę manganu wolną od szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi, która została ustalona na 11 mg/d dla osoby dorosłej.

Należy jednak uczulić osoby pijące duże ilości herbaty, zwłaszcza zielonej. Jedna filiżanka herbacianego naparu dostarcza od 0,4 do 1,3mg manganu.  Ostrożność powinny zachować również osoby czerpiące wodę z własnych studni. Zanim woda trafi do spożycia powinna być przebadana na zawartość metali, w tym związków manganu.

Kolejną grupą, którą powinna zachować czujność to osoby przyjmujące suplementy diety. Stosując komplety witamin i składników mineralnych, należy zwrócić uwagę na ilość manganu w danym preparacie.

Zatrucie manganem dotyczy osób pracujący w hutach, kopalniach manganu, podczas prac spawalniczych oraz w zakładach chemicznych podczas otrzymywania i stosowania jego związków. W tych przypadkach mamy do czynienia z formami lotnymi manganu. Przy wchłanianiu drogą wziewną mangan przenika z płuc bezpośrednio do krwiobiegu z pominięciem krążenia wrotnego, co prowadzi do przenikania do krwiobiegu większych jego ilości.

Pierwsze objawy przewlekłego zatrucia można obserwować już po 3 miesiącach narażenia, jednak najczęściej okres 2 lat ekspozycji jest potrzebny. Do najważniejszych objawów zaliczamy zaburzenia neurologiczne takie jak: drżenie kończyn, głowy, języka, ślinotok, zaburzenia połykania, zubożenie mimiki, zaburzenia orientacji. Objawy podobne są do choroby Parkinsona. Występują również zmiany psychiczne takie jak stany lękowe, kompulsywny śmiech na przemian z płaczem.

Co może hamować wchłanianie?

W pożywieniu, tym co ogranicza wchłanianie manganu są: tanina zawarta w herbacie, kwas szczawiowy – w zielonych warzywach oraz kwas fitynowy w zbożach i orzechach.  Zauważono również, iż dieta bogata w żelazo ogranicza wchłanianie manganu.

Warto również wiedzieć, iż przyjmowanie doustnych leków antykoncepcyjnych ogranicza wchłanianie manganu.

Mangan a antybiotyki

Stosując antybiotykoterapię należy wiedzieć, iż mangan może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Jest to ważna informacja dla tych osób, które miały w zwyczaju popijać leki herbatą, w której zawartość manganu jest znaczna. Zdrowa profilaktyka w tym zakresie to popijanie wszelkiego rodzaju leków wodą.

zdjecie:

dietetyk.guru