3 najważniejsze funkcje selenu

2019-06-04

3 min aby przeczytać artykuł

Selen (Se) to składnik mineralny, wokół którego w ostatnim czasie narosło wiele różnych mitów. Swego czasu uznany prawie że za remedium na wszystko, a już na pewno na choroby tarczycy. Jak jest naprawdę? Oto kilka słów o selenie.

Rola selenu w organizmie

Selen bierze udział w wielu reakcjach w organizmie, gdyż jest składnikiem wielu ważnych enzymów np. enzymów oksydoredukcyjnych, peroksydazy glutationowej, ale także jest niezbędny do produkcji i rozkładu hormonów tarczycy.

Upraszając, można więc powiedzieć, że selen to składnik mineralny odpowiedzialny za prawidłową pracę tarczycy, opóźniający procesy starzenia organizmu, a także działający przeciwnowotworowo (jako środek antyoksydacyjny). Uważa się także, iż selen ma wpływ na poprawę odporności organizmu, a także na poprawę stanu zdrowia przy leczeniu niedożywienia białkowo-energetycznego.

Selen może także mieć korzystne działanie przy zatruciach niektórymi metalami ciężkimi np. kadmem, ołowiem, arsenem czy rtęcią, gdyż wraz z nimi tworzy kompleksy, które są łatwiej wydalane przez organizm.

Gdzie szukać selenu?

Nerki (cynaderki) to dobre źródło selenu. Jednak niewiele osób chętnie spożywa to danie. Innym źródłem selenu są także: owoce morza, ryby morskie, zarodki pszenicy, czosnek, grzyby, warzywa strączkowe (szczególnie soczewica), orzechy brazylijskie. Ilość selenu w finalnym produkcie zależy w dużej mierze od zawartości tego pierwiastka w glebie. Podobnie jest w przypadku źródeł odzwierzęcych – im bogatszą paszę otrzymywało zwierzę, tym więcej znajdzie się selenu w nabiale czy jajach.

Za mało Se

Choroba Kashin (kardiomiopatia) oraz choroba Kashin-Beck (dystrofia chrząstek stawowych) to dwie jednostki związane z dużymi niedoborami selenu. Ponadto zbadano powiązanie większej śmiertelności na choroby układu krążenia i choroby nowotworowe u osób z niedoborami selenu. Zbyt mała ilość selenu i jodu u kobiet w ciąży, wiąże się z większym ryzykiem urodzenia dziecka z tzw. kretynizmem. Jest to wynik nieprawidłowości w pracy gruczołu tarczowego. Szacuje się, że około 5% Polaków ma niedobory selenu.

Za dużo Se

Selen przyjmowany w dużych dawkach jest toksyczny. Przewlekłe zatrucie selenem wiąże się z charakterystycznym, czosnkowym zapachem z jamy ustnej, łamliwością paznokci, a nawet ich utratą, nadmiernym wypadaniem włosów, niestabilnością emocjonalną, a tym z depresją i nerwowością, zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, wysypką na skórze, a także zbytnią potliwością.

Zbyt duża dawka selenu – szczególnie ze sztucznych źródeł – może zwiększać procesy oksydacyjne w organizmie. Wiąże się to z większym ryzykiem nowotworzenia, powstawania cukrzycy, a także z przyśpieszeniem procesów starzenia.

Selen a niedoczynność tarczycy

Niestety w przypadku selenu łatwo go przedawkować, ale także niedobór jest szkodliwy i pogarsza funkcjonowanie tarczycy. Dlatego też zanim sięgniemy po suplementy diety, należy sprawdzić ilość tego składnika w organizmie (najlepiej robiąc badania stężenia selenu w surowicy krwi). Okazuje się bowiem, że nadmierna suplementacja może bardziej zaszkodzić niż pomóc.